Na polskie pola szturmem wchodzi słonecznik uprawiany na olej. Według złożonych wniosków o dopłaty bezpośrednie [rejestrupraw.arimr.gov.pl] areał tego gatunku zwiększył się w 2022 r. o ponad 230% w stosunku do poprzedniego – 2021! Skąd takie duże zainteresowanie uprawą słonecznika? Jakie są najlepsze odmiany słonecznika? Zapraszamy do artykułu!

Kryteria doboru odmian słonecznika

Słonecznik to gatunek ciepłolubny, głęboko korzeniący się (nawet do 2,5 m w głąb profilu glebowego), dzięki czemu ma dużo lepszy dostęp do składników odżywczych oraz wody. Dodatkowo rośnie silnie omszony, dzięki czemu jest jeszcze bardziej „zabezpieczony” przed nadmierną transpiracją. Wszystkie te cechy powodują, że nasiona słonecznika są często wybierane jako dobre rozwiązanie na stanowiska glebowe, gdzie często występuje problem okresowej suszy. Do innych zalet uprawy słonecznika zalicza się również odporność na wiosenne przymrozki.

Jaką odmianę słonecznika na ziarno wybrać? Podstawowym kryterium przy wyborze odmiany słonecznika jest odpowiedni dobór wczesności do regionu uprawy – tak samo jak w przypadku kukurydzy czy soi. Zbyt wczesna odmiana nie wykorzysta potencjału stanowiska, natomiast zbyt późna nie zdąży dojrzeć, co narazi rolnika na dodatkowy koszt suszenia lub w skrajnych sytuacjach niełupka nie zdąży dojrzeć przed przymrozkami.

Dobór odmian słonecznika a stanowisko glebowe

Wysokiej jakości materiał siewny słonecznika to gwarancja powodzenia uprawy. Słonecznik ma jednak inne wymagania glebowe i zapotrzebowanie na składniki pokarmowe w porównaniu do rzepaku, więc niekoniecznie pola „rzepaczane” są dla niego odpowiednie. Jeśli wysieje się ziarno słonecznika na tym samym polu, należy zachować bezwzględnie 5-6 letnią przerwę między tymi dwoma gatunkami, ponieważ atakują je te same patogeny grzybowe powodujące zgniliznę twardzikową, a także szarą pleśń. Infekcje obu z nich potrafią drastycznie wpłynąć na potencjał plonowania. Ze składników pokarmowych słonecznik potrzebuje najwięcej potasu i azotu. Aby wytworzyć 1 t niełupek i odpowiednią ilość łodyg oraz liści, słonecznik musi pobrać:

• 70 kg N,
• 90 kg K2O,
• 26 kg P2O5.

Należy jednak bardzo rozważnie zapewnić pokrycie zapotrzebowania słonecznika szczególnie na azot, ponieważ jest to gatunek bardzo żarłoczny, który pobiera składniki pokarmowe w dużo większej ilości niż tak naprawdę potrzebuje. Skutkiem nadwyżki azotu jest nadmierna, wybujałość części wegetatywnej prowadząca do wyższej podatności na wyleganie i w konsekwencji opóźnianie terminu dojrzewania koszyczków i niełupek. Warto również zwrócić szczególną uwagę na wysokie wymagania słonecznika pod kątem zapotrzebowania na potas, ponieważ gatunek ten bardzo luksusowo go pobiera i pozostawia stanowisko ekstremalnie ubogie w potas. Należy uwzględnić ten fakt przy planowaniu nawożenia pod roślinę następczą po słoneczniku.

Jakie odmiany słonecznika na ziarno wybrać?

Warto postawić na bardzo wczesne i wczesne odmiany słonecznika, które w warunkach naszego kraju osiągną dojrzałość technologiczną. Szczególnie polecane odmiany słonecznika na ziarno to:

• RGT Nicolleta z hodowli RAGT, która idealnie koreluje wyjątkową wczesność z wysokością potencjalnego plonu. Dodatkowo odmiana charakteryzuje się podwyższoną odpornością na wyleganie oraz odpornością na zarazę słonecznika.
• ES Monalisa z hodowli IGP – odmiana słonecznika o wczesnym terminie kwitnienia i dojrzewania, która charakteryzuje się bardzo wysoką zawartością oleju (ok. 50%).

Kwalifikowane nasiona słonecznika do siewu zapewnią równomierne wschody, a także wysoki potencjał plonowania oraz powtarzalność pożądanych cech słonecznika. Odpowiednio dobrane odmiany słoneczników doskonale poradzą sobie również na słabszych glebach, poza tym będą rzadko atakowane przez choroby, przez co będą mogły być uprawiane przy niskich nakładach finansowych.